U doba kada se Srbija borila za mukotrpno sticanu samostalnost od Turaka, u vreme kada se pravila poker država klimavog legitimiteta, i onda kada su njene granice i kultura krojene ratovima, u Srbiji je pitanje svih pitanja bilo: „Pošto hleb?“. Kultura je koštala pošto – poto. U takvim uslovima, tiho je rastao, stasavao i usavršavao se čovek koji će postati bard srpskog glumišta, jedan od najznačajnijih ljudi svog rodnog grada Požarevca i jedini glumac na srpskoj pozorišnoj i filmskoj sceni kome su posvećene po jedna profesionalna i amaterska glumačka svetkovina. Glumac koji je bio prvak Jugoslovenskog dramskog pozorišta i majstor esnafa čiji su teret iznele daske mnogih pozorišta i na kojima je on izneo još teže uloge, danas je – poprilično zaboravljen. Milivoje Živanović je lik o kome se još uvek Skadarlijom u struci pripovedaju priče, o neprolaznom šarmu njegovog šešira i štapa, neodvojivo spojenih sa njegovom ličnošću.

Milivoje kao Maksim Gorki

Rođen na početku najmračnijeg veka istorije ljudi, drugog aprila 1900. godine, glumom je počeo da se bavi sa 19 godina, po završetku Velikog rata u putujućem pozorištu u Srbiji. Do 1932. već je uspeo da promeni nekoliko pozorišta u Novom Sadu, Skoplju, Beogradu. Da se glumom ne bavi nego da se za glumu živi pokazao je u svakoj od preko 360 predstava koje je odigrao, podjednako dobro interpretirajući i tragične i komične likove, u čemu se možda i nalazi njegova veličina. Kada se danas u usta uzme neki od mlađih glumaca, svaki od njih odmah upada u neki kalup „lokalnog šmekera, kriminalca, smešnog lika iz komšiluka…“ i za svaki od ovih stereotipa, tačno se zna koji će se glumac pozvati da ga glumi. Mlađi glumci se možda nekako i svesno uklapaju i utapaju u jedan kalup likova i nisu sposobni ili voljni da glume drugačije. Tako bi možda bilo malo teže zamisliti Sergeja Trifunovića da glumi romantičnog lika koji vodi devojku na predstave ili Ivana Bosiljčića kao lošeg momka sa beogradskog asfalta, ili Vuka Kostića kao humanitarca, iako su svi spomenuti odlični glumci. Ono što je Živanovića odvajalo jeste sem duha vremena i činjenica da je podjedanko mogao da odigra i Šekspirovog Kralja Lira i Stankovićevog Mitketa. Pored mnoštva predstava, Milivoje Živanović glumio je i u brojnim filmovima od kojih su neki Ožalošćena porodica, Naši sinovi, Dama s kamelijama.

narodnopozoriste.rs

Međutim, pored toga što su „Dani Milivoja Živanovića“, a zatim i „Milivojev štap i šešir“ jedne od centralnih gradskih svečanosti u Požarevcu u toku godine, čini se da se zbog vremenske distance od kada je glumački velikan umro (novembra 1976. godine) sve manje značaja pridaje održanju i osvežavanju sećanja mladih o veličini njegovog imena. Ono sve više postaje konzervirano u pričama drugih, starijih glumaca, dok se van granica grada Požarevca retko uopšte zna za ime Milivoja Živanovića, a još manje za njegovo životno delo.

Na isti način na koji je i on stasavao i razvijao se, tiho, održane su ove godine od 2. do 7. aprila i 19. glumačke svečanosti „Dani Milivoja Živanovića“, kao omaž njegovom višedecenijskom stvaralaštvu. Slabo medijski propraćene, uz tek sporadično i šturo opisan program u pojedinim medijima, ove godine Svečanosti su prošle u potpuno mračnoj senci duela u Utisku nedelje. I nedelju dana posle završenih svečanosti, svi i dalje pričaju o moralu gmizavaca i barabama belog sveta, dok se za kulturu ne daje ni groš. Ovogodišnji laureat, Miodrag Krivokapić se skromno zahvalio na Milivojevoj statueti namenjenoj pobedniku, za ulogu Ostoje u predstavi „Naši sinovi“. Time se pridružio listi dobitnika nagrade na kojoj su glumačke veličine poput Ljube Tadića, Voje Brajovića, Miše Janketića, Mikija Manojlovića, Rade Trajković. Cene karata od po 500 dinara za svaku od pet predstava u takmičarskom programu jedva su nešto skuplje od bioskopskih karata danas, a doživljaj živog nastupa je neuporediv. Ipak, fokus našeg življa prethodne nedelje bio je negde drugde i teme društvene trivije odavno su zahvatile sve pore srpske svakodnevice. Simptomatično za naše društvo ili ne, tek za ime glumačkog doajena ne zna ni dosta onih koji se bave kulturnom sferom, a nedovoljna medijska propraćenost svečanosti u njegovu čast svakako ne doprinosi podizanju popularnosti ionako posrnule pozorišne scene kod nas. Selektor predstava ovogodišnjih svečanosti, Nebojša Bradić iz tog razloga istakao je između ostalog da „sada treba tražiti neko novo i drugačije pozorište, koje će opet biti utočište za misli, osećanja i unutrašnji svet čoveka, u zemlji koja će opet biti po meri čoveka…“.

Sledeće godine proslavljaju se dva mala jubileja, 115 godina od rođenja glumca i 20 godina od prvih glumačkih svečanosti u čast Milivoja Živanovića. Do tada će valjda više ljudi usvojiti njegov život i delo kao deo svoje opšte kulture, a svoj fokus skrenuti sa kuloarskih priča o životima starleta, ka daskama koje život znače i onima koji za njih žive.