Da li ste se pitali šta predstavlja veliki, tamno-žuti objekat na Kalemegdanu? Kome pripada? Ili na njega i niste obratili pažnju?

Cvijeta Zuzorić

U parkovskom ambijentu Malog Kalemegdana nalazi se Umetički paviljon Cvijete Zuzorić. Gradnju je pokrenulo istoimeno umetničko društvo dvadesetih godina prošlog veka na inicijativu Branislava Nušića. Februara 1923. godine u beogradskom hotelu „Kasina“ Nušić je organizovao dobrotvorni bal „Hiljadu i druga noć“ na kome su se sakupila finansijska sredstva za gradnju. Paviljon je podignut 1928. godine.

Dubrovačka plemkinja Cvijeta Zuzorić (1552-1648), po čijem imenu se zove Umetnički paviljon našla se u posvetama velikog broj hrvatskih renesansnih autora, ali i svetskih klasika koji su pevali o njenoj lepoti i pesničkom talentu. Među najpoznatijim koji su je opevali su dubrovački pesnici Ranjina, Zlatarić i slavni Italijan Torkvato Taso. Cvijeta je bila pesnikinja i, prema predanju, najlepša žena svog vremena. Bila je udata za bogatog firentinskog plemića Bartolomea Pescionija.

Paviljon se od svog osnivanja koristi kao izložbeni prostor i predstavlja jedno od najstarijih zdanja tog tipa u Evropi. O njegovom značaju najbolje svedoče dokumenta, zapisi, fotografije koje su izložene u okviru stalne postavke. Na izloženim slikama može se propratiti duh vremena u kom Paviljon nastaje, kao i način oblačenja ljudi, izgled plakata, organizacija prostora… U postavci se mogu videti i fotografije kraljice Marije sa prinčevima Tomislavom i Andrejom u poseti izložbi Lade iz 1935. godine. Pored plemstva postavke su bile veoma posećene i od strane građanskog sveta. Vladalo je izuzetno interesovanje za rad Paviljona. To najbolje opisuje fotografija Branislava Nušića na kojoj on otvara Prolećnu izložbu posredstvom radija 1933. godine.

Foto: b92.net

Posle Drugog svetskog rata, Umetnički paviljon preuzima rukovodeće mesto u umetničkom životu Srbije. Tu se održavaju likovne izložbe, koncerti i druge kulturne manifestacije. Najznačajnija je izložba „Oktobarski salon“ koja se održava svake godine još od 1960. godine. Ona je pre 10 godina dobila i međunarodni karakter.

Danas se u Paviljonu „Cvijete Zuzorić“ nalazi sedište Udruženja likovnih umetnika Srbije.

Umetnički paviljon radi, ali ni sa približno velikim ugledom i značajem. Osim interesovanja, osipa se i njegova imovina. Krhka vrata, dotrajali podovi i gelenderi deo su njegovog enterijera.

Jedno je ostalo isto. Samo uvaženi umetnici mogu u njemu da izlažu i nastupaju. Trenutno je u toku retrospektivna izložba Zagrepčanke Helene Šipek. Postavku čine slike i crteži pomenute umetnice.